Gildia Dimir

Earda

Spotkanie z wielkim kinem zaczęło się dla Lyncha rozczarowaniem. Na początku lat 80. do reżysera zgłosił się Dino de Laurentis. Demoniczny włoski producent pracował z neorealistami oraz samym Ingmarem Bergmanem, ale angażował się także w zupełnie komercyjne przedsięwzięcia. Zaangażował Lyncha do wyreżyserowania Diuny - adaptacji klasycznej powieści s-f Franka Herberta. Projekt kusił swoim wizjonerstwem. Kiedy jednak przyszło co do czego, okazało się, że na wizję nie ma dość pieniędzy, scenariusz jest chaotyczny, a swoboda działania reżysera żadna.

W rezultacie Diuna nie była produkcją, z której jej reżyser byłby zadowolony. Lynch obiecał, że był to pierwszy i ostatni film, przy którym nie zarezerwował sobie prawa do zmontowania ostatecznej wersji. Nigdy nie widział Diuny w postaci, w jakiej rozpowszechniana była w Ameryce. I, jak mówi, nigdy nie zamierza zobaczyć.

Akcja powieści toczy się w bardzo odległej przyszłości, w przybliżeniu w 24. tysiącleciu. Ludzkość jest rozsiana po niezliczonej liczbie planet w całej galaktyce. Istniejący system społeczno-polityczno-ekonomiczny został ukształtowany w czasach Dżihad Butleryjskiej - trwającej prawie 100 lat wielkiej wojny ludzi z myślącymi maszynami i robotami.

Postanowienia Dżihad zakazały budowy urządzeń na podobieństwo ludzkiego umysłu. Postęp został wtedy skierowany na eksplorację ukrytych możliwości ludzkiego umysłu i ciała i ich rozwój do granic nieznanych naszej cywilizacji. Komputery zostały zastąpione ludzkimi odpowiednikami - mentatami. Mentaci używali soku z rośliny safo do rozszerzania umiejętności swojego umysłu. Często sięgano po środki umożliwiające rozszerzanie tych możliwości, a najczęściej wykorzystywanym i dającym największe możliwości był melanż (potocznie nazywany przyprawą).

Melanż jest to substancja niezwykle skomplikowana pod względem budowy chemicznej i jej oddziaływania na ludzki umysł. Przedłużała życie i umożliwiała poszerzanie granic ludzkiej świadomości, a w połączeniu z ćwiczeniami mentalnymi i fizycznymi pozwalała na rozwinięcie nieludzkich wręcz zdolności. Był to jednak również powodujący silne uzależnienie narkotyk. To wszystko powodowało że melanż był najbardziej pożądaną i najdroższą substancją we wszechświecie i często walutą, zaś planeta Diuna (Arrakis) - jedyne miejsce pozyskiwania melanżu - centrum wydarzeń, które miały wstrząsnąć całym wszechświatem.